W artykule omówimy szczegółowe wymagania dotyczące obowiązkowych przerw po określonej liczbie godzin pracy, zasad organizacji odpoczynków dziennych – w tym odpoczynków dzielonych i skróconych – oraz regulacje dotyczące tygodniowego czasu odpoczynku.
Przerwy w czasie pracy
Przerwy w czasie pracy kierowców zostały szczegółowo określone w Ustawie o czasie pracy kierowców. Zgodnie z przepisami, po przepracowaniu 6 kolejnych godzin kierowcy przysługuje przerwa na odpoczynek, której wymiar zależy od długości dnia pracy:
co najmniej 30 minut, jeśli czas pracy nie przekracza 9 godzin,
co najmniej 45 minut, jeśli czas pracy wynosi więcej niż 9 godzin.
Przerwę można podzielić na odcinki trwające co najmniej 15 minut każdy, które mogą być wykorzystane w trakcie 6-godzinnego czasu pracy lub bezpośrednio po nim. Ponadto, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin, pracodawca jest zobowiązany wprowadzić dodatkową 15-minutową przerwę, która pomniejsza wymiar pozostałych przerw.
Odpoczynek dobowy
Odpoczynek dzienny to nieprzerwany okres, w którym kierowca swobodnie
dysponuje swoim czasem. W każdym 24-godzinnym okresie po upływie poprzedniego dziennego lub tygodniowego okresu odpoczynku kierowca musi wykorzystać kolejny dzienny okres odpoczynku.
Regularny dzienny odpoczynek musi trwać nieprzerwanie co najmniej 11 godzin. Istnieje jednak możliwość podziału tego odpoczynku na dwie części, z których:
pierwsza trwa co najmniej 3 godziny,
druga co najmniej 9 godzin.
Skrócony dzienny odpoczynek to nieprzerwany okres trwający minimum 9 godzin, ale krócej niż 11 godzin. Jeśli w ramach 24-godzinnego okresu pracy kierowca wykorzysta odpoczynek mieszczący się w tym przedziale czasowym, zostaje on zakwalifikowany jako skrócony dzienny odpoczynek.
Przepisy pozwalają na skorzystanie z maksymalnie trzech takich odpoczynków między dwoma kolejnymi tygodniowymi okresami odpoczynku.
Odpoczynek tygodniowy
Tygodniowy odpoczynek to nieprzerwany czas, w którym kierowca ma pełną swobodę dysponowania swoim czasem. Regularny tygodniowy odpoczynek wynosi co najmniej 45 godzin, a zgodnie z przepisami pakietu mobilności, nie może być odbierany w pojeździe.
Skrócony tygodniowy odpoczynek to czas odpoczynku krótszy niż 45 godzin, ale trwający minimum 24 kolejne godziny.
W ciągu dwóch następujących po sobie tygodni kierowca musi odbyć:
dwa regularne tygodniowe odpoczynki,
lub
jeden regularny tygodniowy odpoczynek oraz jeden skrócony tygodniowy odpoczynek trwający co najmniej 24 godziny.
Każdy tygodniowy odpoczynek należy rozpocząć najpóźniej po sześciu kolejnych okresach 24-godzinnych od zakończenia poprzedniego tygodniowego odpoczynku.
W przypadku skrócenia tygodniowego odpoczynku, konieczne jest jego zrekompensowanie dodatkowymi godzinami odpoczynku, równymi czasowi skrócenia. Rekompensatę należy wykorzystać jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia od tygodnia, w którym miało miejsce skrócenie, łącząc ją z innym odpoczynkiem trwającym co najmniej 9 godzin.
Kiedy można skrócić dwa odpoczynki tygodniowe?
Przepisy Pakietu mobilności pozwalają na skrócenie dwóch odpoczynków tygodniowych. Możliwość dwóch skróceń obowiązuje wyłącznie w transporcie międzynarodowym i trzeba spełnić następujące warunki:
oba skrócenia muszą być wykonane poza krajem siedziby firmy lub krajem zamieszkania kierowcy,
w czterech kolejnych tygodniach kalendarzowych muszą zostać zrealizowane przynajmniej dwa odpoczynki tygodniowe regularne i dwa odpoczynki tygodniowe skrócone,
jeśli kierowca wykona dwa odpoczynki tygodniowe skrócone, to kolejny odpoczynek powinien być regularnym, jednak w pierwszej kolejności kierowca musi odebrać rekompensaty poprzedzające odpoczynkiem dobowym. Dochodzi wtedy do sytuacji gdzie kierowca może "stać" nawet 98 godzin (2x rekompensata+ odpoczynek dobowy+ odpoczynek tygodniowy regularny).